Rekenproblemen bij kinderen met dyslexie

Veel kinderen met dyslexie hebben naast ernstige problemen met lezen en spellen ook problemen met rekenen. Bij sommigen zijn de rekenproblemen een gevolg van de problemen die zij ervaren door hun dyslexie. Zo hebben veel kinderen met dyslexie moeite met het automatiseren van de keertafels en eenvoudige plus- en minsommen omdat ze problemen hebben met het onthouden van talige informatie, of hebben ze moeite met het begrijpen van verhaalsommen met veel tekst. Het komt echter ook regelmatig voor dat er naast dyslexie sprake is van een reken-specifieke stoornis (dyscalculie). Bij deze kinderen is er sprake van een veel breder rekenprobleem (de problemen uiten zich niet alleen in de automatisering van sommen maar ook op allerlei andere rekengebieden), ze hebben weinig inzicht in het rekenen en er is vaak sprake een zwak getalbegrip (bijvoorbeeld het plaatsen van een getal op een getallenlijn of bepalen welk getal groter/kleiner is).

Inzicht in rekenproblemen

Hoewel beide groepen ernstige hinder kunnen ondervinden van hun rekenproblemen en extra hulp nodig hebben, is het wel van groot belang om een goed inzicht te krijgen in de aard van de rekenproblemen, zodat de inhoud van de hulp hierop aangepast kan worden. Bij kinderen met dyscalculie moet intensief gewerkt worden aan de basis van het rekenen (het getalbegrip en het rekeninzicht) terwijl dit voor dyslectische lezers die met name automatiseringsproblemen hebben vaak niet nodig is.

In de praktijk blijkt dat bij kinderen met dyslexie signalen voor mogelijke dyscalculie vaak niet goed opgepikt worden. Regelmatig wordt aangenomen dat de rekenproblemen een gevolg zijn van de dyslexie, waardoor kinderen waarbij ook sprake is van dyscalculie niet de hulp krijgen die ze nodig hebben. En dat terwijl uit onderzoeken blijkt dat de overlap tussen dyslexie en dyscalculie groot is. Uit een onderzoek uitgevoerd door RID en de Universiteit van Maastricht bleek dat ongeveer de helft van de 200 onderzochte dyslectische lezers ernstige problemen met automatisering van het rekenen had, en 20-30% had daarnaast ook een zwak inzicht in getallen. Dit duidt erop dat bij veel dyslectische lezers de rekenproblemen breder zijn dan alleen automatiseringsproblemen. Ook internationale studies rapporteren een grote overlap tussen dyslexie en dyscalculie (Dirks, Spyer, van Lieshout, & de Sonneville, 2008; Lewis, Hitch, & Walker, 1994).

Alertheid bij rekenproblemen

Juist vanwege die grote overlap is het van groot belang dat een leerkracht of IB-er altijd alert blijft wanneer er sprake is van rekenproblemen bij kinderen met dyslexie. De kans is immers best groot dat er naast dyslexie ook sprake is van dyscalculie, en in zo’n geval is het belangrijk dat kinderen tijdig doorverwezen worden voor een diagnose en gerichte hulp.  Hier kunt u zien welke kenmerken kunnen duiden op dyscalculie bij kinderen met dyslexie.