Francijn’s tips

Als ouder wil je je kind met dyslexie graag helpen, maar dat is niet altijd even makkelijk als je kind steeds dezelfde fouten maakt. Thuis oefenen is een van de belangrijkste onderdelen van een behandeling bij het RID, maar voor zowel kinderen als ouders een hele opgave. Bovendien heb je als ouder vaak geen didactische achtergrond en een andere rol dan een professional; je bent moeder of vader en geen juf of meester. 

Kinderen met dyslexie maken hardnekkig (dezelfde) fouten. Ze hebben hierdoor veel faalervaringen opgedaan, waardoor ze onzeker kunnen zijn. Als ze dan opnieuw op fouten worden gewezen, kunnen ze daar gefrustreerd, verdrietig of juist onverschillig op reageren. Wat is nu een effectieve manier om feedback te geven tijdens het oefenen zodat je kind hier iets van leert en een positief zelfbeeld opbouwt?

Laatst sprak ik met een moeder die vertelde dat haar zoon zo vooruit was gegaan dankzij de dyslexiebehandeling bij het RID. Maar het belangrijkste vond zij nog wel dat hij geleerd had dat inspanning ergens toe leidt. Een les voor het leven. Daarom is het zo belangrijk om feedback vooral te richten op inzet en niet alleen op het resultaat. Maar complimenteer je kind alleen als er ook écht inspanning geleverd is en je kind aan het leren is. Zo kun je zeggen: “Ik vind het goed hoeveel tijd je hierin gestoken hebt. Het lukt nog niet, laten we samen eens kijken wat nog lastig voor je is en wat je op een andere manier kunt aanpakken.” Uit onderzoek¹ blijkt dat je met dit soort procesgerichte feedback de motivatie en inzet van het kind kunt stimuleren.

Pas op met vastomlijnde uitspraken als “Je hebt dyslexie dus je zult nooit een goede lezer worden”, maar laat weten dat er groei mogelijk is: “Het lukt nu nog niet, als je blijft oefenen zal het steeds makkelijker gaan”. Zo leert een kind dat hij zelf invloed kan uitoefenen op hoe hij of zij zich ontwikkelt.

Om het zelfvertrouwen te laten groeien moet een kind daarnaast veel succeservaringen opdoen. Dit kan door veel aandacht te besteden aan wat goed gaat. Dat kan van alles zijn: “netjes geschreven”, “weer een paar woorden meer goed gelezen”, “goed opgelet” en ga zo maar door. Verwoord de feedback zo concreet en specifiek mogelijk. Het zelfvertrouwen van een kind zal ook groeien als hij merkt dat hij het zelf kan, zonder afhankelijk te zijn van een leerkracht of ouder. Om de zelfcontrole van het kind te stimuleren is het raadzaam niet alles meteen voor te zeggen, maar hem ruimte te geven om zichzelf te verbeteren. Wanneer je de regie steeds meer bij je kind zelf neerlegt, geef je je kind het vertrouwen het zelf te kunnen en maak je hem bewust dat hij dus op zichzelf kan vertrouwen. De kans is dan groter dat je kind ook in andere situaties, zoals op school, het geleerde gaat toepassen. Enkele tips hierbij:

• Werk met stappenplannen: eerst nadenken over de regels, dan schrijven, dan controleren: welke regels ben je tegen gekomen en ben je nog letters vergeten?
• Geef aan hoeveel fouten er in de zin staan. Kan je kind deze zelf opzoeken en verbeteren? Complimenteer je kind als het zichzelf verbetert.
• Houd als geheugensteun de regelkaart van het RID erbij.
• Wacht bij een fout gelezen woord af of je kind zichzelf verbetert. Doet hij dit niet, dan kun je een hint geven.
• Vraag ook af en toe hoe je kind het zelf vindt gaan, zo leert hij op zichzelf te reflecteren en betrek je hem bij het leerproces (“Wat gaat goed?”, “Wat vind je nog lastig?”, “Welke regel moeten we nog extra oefenen?”, “Hoe is het je gelukt?”).
• Overleg met de behandelaar over de wijze waarop je kunt oefenen.

Een positieve, motiverende houding van de ouder heeft invloed op de ontwikkeling van het kind. Probeer enthousiasme uit te stralen, maar wees ook reëel en bied erkenning aan je kind: soms lukt het goed te werken, op andere dagen is het moeilijk. Toon begrip voor het feit dat je kind soms minder gemotiveerd is en leg uit waarom bepaalde dingen toch belangrijk zijn om te doen. En tot slot: vergeet vooral niet af en toe jezelf te complimenteren, want door al jouw inzet en aandacht help je je kind enorm!

^{1 – Mindset, de weg naar een succesvol leven, Carol S. Dweck}