Wat is dyslexie?
Eén op de tien mensen heeft moeite met lezen en spellen, en ongeveer 4 tot 7% van hen heeft dyslexie. Wat is dyslexie precies? Mensen met dyslexie hebben een hardnekkig probleem met het lezen of schrijven van woorden, of met beide. Dyslexie is aangeboren en voor een deel erfelijk. Wie dyslexie heeft, is niet minder intelligent dan iemand zonder dyslexie. Alleen werken de hersenen anders bij het koppelen van letters en klanken.
Psycholoog Eva over dyslexie
Wat betekent het als je dyslexie hebt? En hoe leg je in kindertaal uit wat dyslexie is? Bij mensen met dyslexie werken sommige kleine gebieden in de hersenen werken minder goed samen. De verbindingen zijn anders en het duurt langer voordat er een goede en stevige verbinding is aangelegd. Het is daardoor moeilijker om letters aan klanken te koppelen. Dyslexie kan zich uiten in een langzaam leestempo, moeite met woordherkenning en spelling.
Het is helaas niet te genezen, maar tijdens een dyslexiebehandeling gaat een kind aan de slag met de koppeling tussen letters en klanken. Door veel te oefenen met deze verbindingen wordt het lezen en spellen makkelijker.
In deze video legt Eva je uit wat dyslexie nu precies inhoudt.
Wat zijn de symptomen van dyslexie?
Waar kan je dyslexie bij een kind aan herkennen? Dit is niet altijd gemakkelijk. Er zijn verschillende aanwijzingen die kunnen duiden op deze leerstoornis. Hieronder vind je een uitgebreide lijst van symptomen die kunnen wijzen op dyslexie bij kinderen:
Vertraagde lees- en spellingontwikkeling
Lees meerEen ontwikkelende lees- en spellingvaardigheid die moeilijk op gang komt. Hierbij blijft een kind langer dan gebruikelijk op een bepaalde leeftijd moeite houden met vloeiend lezen. Of natuurlijk correct spellen van woorden. Dit kan zich uiten in het aanhoudend ‘hakken en plakken’ tijdens het lezen.
Moeilijkheden met klankherkenning
Lees meerKinderen met dyslexie hebben problemen met leren en herkennen van klanken. Vooral in de lagere groepen van de basisschool. Dit leidt tot een vertraagde of onvolledige ontwikkeling van het vermogen om klanken aan letters te koppelen.
Regelmatig omwisselen van klanken
Lees meerHet frequent verwarren en omwisselen van klanken, zoals ‘b’ en ‘d’ of ‘eu’ en ‘ui’, is een veelvoorkomend teken van dyslexie.
Teruglopende scores in lezen en spelling
Lees meerEen afname in prestaties op het gebied van lezen en spelling is een indicatie van dyslexie. Dit komt terug in verschillende aspecten van lezen, zoals: technisch lezen (DMT), tekst lezen en begrijpend lezen. Hierbij is vooral de achterstand in technisch lezen een duidelijke indicator. Technisch lezen gaat over het verband tussen letters en klanken.
Verminderd zelfvertrouwen door dyslexie
Lees meerEen duidelijke afname in zelfvertrouwen. Vooral gerelateerd aan schoolse activiteiten, zoals lezen en schrijven. Dit is een gevolg van de uitdagingen die kinderen met dyslexie ervaren.
Verminderd plezier in lezen en ontwijkend gedrag
Lees meerEen opvallende afname in het plezier van lezen. Kinderen met dyslexie vermijden lezen. Of ze hebben minder plezier in leesactiviteiten door de moeilijkheden die ze hebben.
Fysieke klachten door spanning
Lees meerJe verwacht het misschien niet, maar het ervaren van fysieke klachten zoals buikpijn of hoofdpijn is ook een gevolg. Die ontstaan als gevolg van de spanning en stress die lees- en spellingproblemen met zich meebrengt.
Ontwikkeling van faalangst door dyslexie
Lees meerDit is vaak een direct gevolg van herhaalde negatieve ervaringen in leeromgevingen. Dit kan een kind kwetsbaarder maken voor angstgevoelens rondom schoolse taken.
Dyslexie in de familie
Lees meerDyslexie is aangeboren en vaak erfelijk. Wist je bijvoorbeeld dat de kans op dyslexie 4x groter is als je een van de ouders dyslexie heeft?
De ontwikkeling van een kind met dyslexie
Het leren lezen is een ingewikkeld proces en kinderen ontwikkelen dit niet uit zichzelf. Ze hebben een gerichte instructie en voldoende oefening nodig. De basis van het leren lezen is de letter-klankkoppeling; welke letter zie je en hoe spreek je deze uit (klank).
Leren omgaan met dyslexie
Op het moment dat je de koppeling tussen letters en klanken maakt, wordt er een soort weg aangelegd in de hersenen. Hoe vaker je de informatie herhaalt, hoe steviger en groter die weg wordt.
Op deze manier leren kinderen steeds sneller letters, delen van woorden of uiteindelijk hele woorden in één keer herkennen. Juist het aanleggen van deze ‘snelwegen’ in de hersenen is hetgeen wat bij kinderen met dyslexie problemen oplevert.
Zij kunnen als het ware alleen via ‘zandweggetjes’ diezelfde informatie ophalen. Dit kost veel meer tijd en daardoor blijft het leestempo achter.
Dyslectische kinderen blijven daarom vaak langer spellend lezen (klank voor klank) en ook zie je soms dat ze een radende strategie ontwikkelen. Ze willen dan toch meekomen met het tempo en gaan fouten maken.
Gevolgen van dyslexie
Dyslexie is niet slechts een leesuitdaging. Het heeft invloed op verschillende onderdelen van het leven. Van het leren op school tot aan sociale interacties.
Dyslexie op school
Dyslectische kinderen worstelen vaak met het bijbenen van hun klasgenoten. Deze worsteling uit zich in een langzamer begrip van lees- en schrijftaken. Dit kan ook leiden tot frustratie en verminderd zelfvertrouwen in hun (school)omgeving.
Persoonlijke en sociale ontwikkeling
Soms zijn er uitdagingen in organisatorische vaardigheden, onzekerheden bij groepsactiviteiten of is het aangaan en onderhouden van vriendschappen lastig door miscommunicatie.
Welke gevolgen heeft dyslexie voor een leerling op het voortgezet onderwijs?
In het basisonderwijs krijgen kinderen met dyslexie gerichte ondersteuning, vaak volgens een dyslexieprotocol. Op het voortgezet onderwijs bepalen scholen zelf hoe zij leerlingen met dyslexie begeleiden en welke hulpmiddelen zij of de leerling mag inzetten. Bijvoorbeeld het gebruik van luisterboeken of extra leestijd bij opdrachten. Verder kunnen zij bij toetsing soms een mondelinge toets krijgen, meer tijd, hulpmiddelen zoals een computer met spellingcontrole en extra begeleiding bij lezen, spelling of taal. Om hiervoor in aanmerking te komen hebben leerlingen in het voortgezet onderwijs een dyslexieverklaring nodig.
Dyslexie en vergoeding
Vergoed onderzoek en behandeling dyslexie
Voor vergoed onderzoek en behandeling gelden specifieke, landelijke voorwaarden. Tijdens de screening toetsen wij of een kind in aanmerking komt voor vergoed onderzoek. Deze screening is kosteloos, ook als blijkt dat een kind niet in aanmerking komt voor vergoeding.
Als de uitkomst van het vergoede onderzoek ernstige dyslexie is, dan krijgt een kind een dyslexieverklaring en wordt behandeling vergoed. Bij de diagnose dyslexie (dus niet ernstig) krijgt een kind wel een dyslexieverklaring, maar wordt behandeling niet vergoed.
Tarieven particuliere zorg
Als je kind niet voldoet aan de voorwaarden voor een vergoeding van de onderzoeks- en behandelingskosten, dan kun je als ouder ervoor kiezen het onderzoek en de behandeling zelf te betalen. Op deze pagina vind je onze tarieven.
