Maak van iedere leerling een gemotiveerde en succesvolle lezer
Iedere leerkracht wil natuurlijk dat zijn of haar groep een échte leesklas wordt. Wij zijn ervan overtuigd dat je van iedere leerling een gemotiveerde en succesvolle lezer kunt maken. Wij geven jullie graag een aantal ideeën hoe je dit voor elkaar kunt krijgen.
Samen lezen
Samen praten over boeken werkt stimulerend voor de leesmotivatie. Lees dus ook eens met de hele klas hetzelfde boek. Zorg ervoor dat iedere leerling een eigen exemplaar heeft. Wissel voorlezen, koorlezen, lezen in duo’s, individueel lezen en andere werkvormen met elkaar af. En praat met elkaar over het boek, zo kunnen leerlingen er meer uit halen dan met individueel lezen. Ze lezen zo ook boeken, die ze zelf misschien niet direct zou kiezen of die voor individueel lezen nog niet iets te moeilijk zijn. Geniet met elkaar van het verhaal!
Boekentips om met de hele groep te lezen
Groep 3: Vos en Haas – de boom van uil, Sylvia Vanden Heede
Dit boek is ideaal om klassikaal met de beginnende lezers uit groep 3 te lezen. Er zit humor in het verhaal, maar het nodigt ook uit om er samen over in gesprek te gaan.
Groep 4: Dit is Vos! Daan Remmerts de Vries
Dit zijn drie verhalen die starten op AVI-E3 en langzaam opklimmen naar AVI-M4. Doordat je met de klas al helemaal in de avonturen van Vos bent gedoken, merk je daar als leerling niks van en lees je ongemerkt al wat moeilijkere woorden. Perfect dus om het schooljaar mee te starten in groep 4.
De eerste twee verhalen in het boek zijn eerder uitgebracht als prentenboek van Daan Remmerts de Vries. Dit maakt dat er op iedere pagina een prachtige, speelse en kleurrijke illustratie staat. Iedere pagina heeft ongeveer driekwart illustratie en maximaal 6 regels om te lezen.
Dit ondersteunt het lezen en het leesplezier enorm.
Voor de motivatie en ondersteuning kun je kinderen ook eerst al bekend maken met Vos in de prentenboeken en dan in dit boek verhalen over Vos samen gaan lezen.
Groep 5/6: Zoef! Janneke Schotveld
Dit is een verhaal vol fantasie, een beetje sprookjesachtig, maar tegelijkertijd ook zó realistisch ontroerend. Die combinatie maakt het een heerlijk verhaal om samen met je klas te lezen. Het verhaal zal zeker voor mooie gesprekken in je klas zorgen over liefde, rouw, afscheid, voor- en nadelen van de tijd terugdraaien, keuzes maken, herinneringen koesteren, moed (ook om de keuze te maken iets niet te doen) en vriendschap.
Amir is dól op zijn allerliefste hond Oela. Wanneer deze hond dood gaat, is Amir dan ook intens verdrietig. Zijn moeder legt als troost een tapijt (kleed mogen we van Zoef niet zeggen) naast zijn bed. Dit tapijt kan praten (soms mopperen) én vliegen! Zoef (afkorting van Zafar Omar Emín Faroek) heeft lang op zolder gelegen en heeft wel weer eens zin in een avontuur! Hij brengt ‘zijn vracht’ altijd waar deze wezen moet (of wil?). En Amir wil Oela terughalen. Onderweg komen ze allerlei bijzondere figuren tegen. De reis is prachtig geïllustreerd in gedetailleerde zwart-wit tekeningen van Nadia Meezen.
Groep 7/8: Oerbloed 1 – De Raadselbreker, Rob Koops
Oerbloed – De Raadselbreker is een spannend, meeslepend en avontuurlijk eerste deel van een trilogie. Als je het boek uit hebt, wil je het liefst direct aan deel 2 beginnen (deel 3 moet nog uitkomen). Nu is een serie lezen sowieso een goede tip. Als je leerlingen het eerste boek leuk vinden, kunnen ze gelijk doorlezen. Ze hoeven niet meer opnieuw kennis te maken met personages of thuis raken in de schrijfstijl. Zo maken ze met gemak meer leeskilometers!
In dit eerste deel leidt Obbe een prettig leven in de Boekenburcht, de plek waar alle kennis van Norgië wordt bewaard. Totdat hij per ongeluk het Zevende Boek vindt, een geheimzinnig boek dat zeker niet in verkeerder handen mag vallen. Obbe wordt tot zijn verbazing aangewezen als de Raadselbreker en krijgt de opdracht om het boek in veiligheid te brengen, aan de andere kant van het land Norgië. En dat is allesbehalve een simpele opdracht. De tocht die hij te voet moet afleggen zit vol avontuur, nieuwe ontmoetingen en is absoluut niet zonder gevaar. Wie is er te vertrouwen en voor wie of wat moet hij oppassen?
Nadat het boek uit is, is het spannende avontuur nog niet voorbij. Het eerste deel eindigt met een cliffhanger, waardoor je het liefst gelijk in deel 2 wil beginnen!
In dit boek wordt een hele nieuwe wereld gecreëerd, die gelijkenissen heeft met de onze, maar niet dezelfde wereld is. Door de beeldende manier van schrijven word je zo meegenomen in de wereld van Norgië. Dit wordt extra ondersteund door de illustraties, en met name de kaart voorin het boek, van Maruga Koops.
Het boek zit vol wijsheden, die zeker ook toepasbaar zijn op het leven van vele kinderen. Het verhaal raakt thema’s als vriendschap en gevoelens, doorzettingsvermogen, samenwerken, verbondenheid en geloof in jezelf. Mooi om gesprekken over te voeren!
Deel 2 – De schaduwsluiper, begint met ‘wat vooraf ging in De Raadselbreker’. Als leerlingen vervolgens zelf deel 2 gaan lezen, komen ze dus weer helemaal in het verhaal. Achterin het boek staat een lijst met belangrijke personen en begrippen. Dit is een fijne steun. In het tweede deel beleven de personages Obbe en Darja de avonturen los van elkaar. Dit zorgt voor meer diepgang. Een mooie vervolgstap nadat je met de klas deel 1 eerst samen hebt gelezen.
Theaterlezen
Met theaterlezen kun je op een hele authentieke, leuke manier herhaald lezen met je groep. Je bent niet herhaald aan het lezen met oefenen als doel, maar om vloeiend en op toon goed voor te kunnen lezen voor ‘publiek’. De lezers voeren eigenlijk samen een toneelstukje op, maar dan zonder podium, grootse gebaren of rekwisieten. De teksten bestaan voornamelijk uit dialogen, zodat de lezers elkaar steeds afwisselen. Je kunt hierbij ook goed het voor-koor-door lezen inzetten. Eerst voorlezen, dan samen met de hele klas, dan de klas verdelen en per rol koorlezen. Tot slot oefenen in een groepje van twee of drie (afhankelijk van het aantal personages).
Het verschil met toneellezen is dat ieder verhaal van theaterlezen afgerond is. Dit maakt het heel geschikt om te laten horen aan ‘publiek’. Dit publiek kunnen bijvoorbeeld de ouders of klasgenoten zijn.
Boekentip voor theaterlezen
Theaterlezen – Lekker dwars. Een eigenwijs theaterleesboek, Ineke Kraijo en Marlies Verhelst (8+)
In dit theaterleesboek staan inspirerende verhalen over kinderen die het op een eigen manier doen en een eigen kijk op de wereld hebben. Dit past dus ook heel mooi bij het thema van de Kinderboekenweek 2024. De verhalen zijn heel divers. Over bekende personages van vroeger en nu zoals Greta Thunberg en Maria Montessori. Maar ook verzonnen personages zoals Elana die haar eigen kleding ontwerpt. Een waardevolle toevoeging zijn de ‘praatvragen’. Na ieder verhaal staan vragen om door te praten over het verhaal.
“Een mogelijkheid om achter de leesinteresses van een leerling te komen is het voeren van een leesgesprek. Je vraagt daarbij niet ‘waar lees je graag over?’, want dat vindt deze leerling juist moeilijk om aan te geven.”
Het juiste boek
Voor iedere leerling is er een geschikt boek. Het is belangrijk dat jij als leerkracht de leerlingen zo begeleidt en adviseert, dat hij kan kiezen voor dát spannende, meeslepende, leuke en/of interessante boek. Leerlingen moeten echter wel weten hoe ze een keuze moeten maken. Het kan helpen om alvast een voorselectie voor de leerling te maken die aansluiten bij de interesses van jouw leerling. Kies bijvoorbeeld vijf boeken uit waarvan je verwacht dat de leerling deze leuk zal vinden en laat daaruit een boek kiezen. Een mogelijkheid om achter de leesinteresses van een leerling te komen is het voeren van een leesgesprek. Je vraagt daarbij niet ‘waar lees je graag over?’, want dat vindt deze leerling juist moeilijk om aan te geven. Maar je stelt vragen zoals ‘waar zou je meer over te weten willen komen?’, ‘wat doe je graag in je vrije tijd’ en ‘als de schrijver een boek voor jou alleen zou schrijven, waar zou dit boek dan over gaan?’. Investeer hier bij de start van het schooljaar in, daar heb je het hele schooljaar plezier van.
Door zelf ook een kinderboek te lezen als jouw leerlingen stillezen en door zelf op de hoogte te blijven van nieuwe kinderboeken kun je jouw leerlingen goed adviseren.
Tip: hoe blijf je zelf op de hoogte van kinderboeken?
De Grote Vriendelijke Podcast (De GVP) is een podcast voor over jeugdliteratuur. Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) bespreken in de podcast recente boeken en interviewen schrijvers, illustratoren en andere mensen uit het kinderboekenvak.
Voorlezen in verschillende genres
Besteed iedere dag tijd aan voorlezen. Wissel hierbij af in genres. Van poëzie en voorleesbundels tot weetjesboeken en moppenboeken. Zo kunnen jouw leerlingen proeven aan de verschillende smaken van boekgenres door ze mee te nemen in de boeken die jij voorleest en adviseert aan jouw leerlingen. Ga ook hierbij in gesprek over wat je leest. Stop ook eens in een spannend stuk, zodat de leerlingen wel verder willen!
Boekentips in verschillende genres
-> Gedichten
Hannes en Hassan weten meer dan jij . 12 1/2 gedichten Edward van de Vendel
Dit eerste deel van de serie met 12 1/2 gedichten gaat over de poezen Hannes en Hassan die elkaars beste vrienden én elkaars beste vijanden zijn.
Twee keer per jaar komt er een nieuwe bundel uit met steeds een ander thema én een andere illustrator. Maar steeds met 12 1/2 gedichten.
Dat halve, met de handgeschreven, gedicht geeft namelijk een voorproefje op de volgende bundel!
Het zijn mooie en leuke gedichten die het taalgevoel zullen versterken en de woordenschat uit zullen breiden. Maar ze zullen vooral zorgen voor veel plezier bij kinderen vanaf een jaar of acht. Ze zetten aan tot nadenken en tot gesprek.
De illustraties van Martijn van der Linden zijn ook weer prachtig!
-> Informatief
Hoe? Antwoorden op vragen waarvan je niet wist dat je ze had. Hartog & Hartog
Dit is een heel tof boek vol informatieve teksten. Je krijgt antwoord op alle mogelijke vragen van praktische (zoals ‘hoe maak je een knijper’) tot maatschappelijke aard (zoals ‘hoe los je armoede op’). De antwoorden worden steeds heel duidelijk én met humor uitgelegd.
Het boek is onderverdeeld in acht categorieën met elk een eigen kleur. Alle antwoorden op ‘hoe’ zijn los van elkaar te lezen. Ideaal om voor te lezen dus!
Willen je leerlingen weten hoe je gelukkig wordt, vrienden maakt of juist vriendschap verbreekt? Of wil je weten hoe je hagelslag maakt, op de maan komt of een gedicht schrijft? Je leest het allemaal in Hoe?
Soms is een antwoord vooral heel grappig, soms vooral informatief, maar meestal allebei!
-> Prentenboek:
Foutje? Echt niet! Pieter Koolwijk (auteur) en Linde Faas (illustraties)
Dit prentenboek is rijk in kleur, boodschap en taal. Als je een inktvlek op een vel papier bent, ben je geen foutje, maar heb je mega geluk! Je kunt dan alles worden wat je maar wilt. Geen foutje dus, maar een pretvlek!
Kinderen krijgen op deze manier mee dat een foutje niet erg is, maar het je juist anders naar iets kan laten kijken. Bovendien wordt in het verhaal duidelijk dat je mag zijn wie of wat je wil zijn.
Het boek heeft mooie, grote en toch zo gedetailleerde afbeeldingen. Op ieder stukje pagina is wel iets te zien. Daarnaast is het heel leuk om de ontwikkeling van de ‘pretvlek’ te zien. Van gemorste inkt, naar een beestje met oogjes dat steeds weer iets anders en groter wordt.
Aanrader vanaf een jaar of vier, maar ook voor oudere kinderen nog leuk. Dat zorgt zeker voor mooie gesprekken en dan kun je aan de slag met een geweldige creatieve verwerking. Inktvlek op papier en zelf fantaseren maar!
Meer leesinspiratie?
In onze bundels vol TaalKr8 vind je afwisselende verhalen, gedichten en strips op verschillende AVI-niveaus. Je kunt de bundels onder meer gebruiken bij leesinstructie en -interventie. Zo kun je je leerlingen op een prettige, doeltreffende wijze laten oefenen met lezen. Er zijn twee bundels te bestellen: AVI-start tot en met AVI-niveau E4 en AVI-niveau M5 tot en met E6 en hoger.
Meer leestips
Kinderboekenweek 2025: iedereen mee op avontuur, ook als lezen spannend is!
Leestips voor leerlingen | September 2025
