Hoe help je leerlingen ook bij schrijfopdrachten zorgvuldig te spellen?

Het heeft alles te maken met werkgeheugen en aandacht (van den Boer & Aravena, 2023). Bij een dictee focust de leerling zich volledig op de spelling, omdat dat getoetst wordt. Bovendien betreffen het vaak woorden en zinnen, waarmee in de lessen daarvoor is geoefend. Bij een vrije schrijfopdracht, zoals een verhaal schrijven, is de situatie heel anders. De leerling moet daarbij nadenken over de verhaallijn, woordkeuze, zinsbouw en structuur. Met zoveel om aan te denken, is een spelfout zo gemaakt. De kunst is om van jouw leerlingen zulke goede spellers te maken, dat ze maar zelden bewust met spelling bezig hoeven te zijn tijdens het schrijven van teksten. Spellingvaardigheid moet dus in hoge mate geautomatiseerd zijn. Dit vraagt uiteraard om goede instructie in de spellingwijze van woorden.

Er is echter ook nog iets anders dat kan helpen: bewustwording. Leerlingen krijgen meer controle over hun leerproces, wanneer ze duidelijk weten welke denkprocessen je van hen verwacht
en hoe dat verschilt van het denkproces dat zij nu laten zien. Concreet betekent dit, dat je de leerling kunt trainen om tijdens of na het schrijven teksten te controleren. Maar hoe doe je dat, want lesmethodes zijn meestal alleen gericht op de correcte spelling van woorden?

Natuurlijk wil je bij een schrijfopdracht ruimte bieden aan de creativiteit van de leerling en ook andere vaardigheden dan de spelling bevorderen. Het is daarom belangrijk aandacht te hebben voor verschillende aspecten van het schrijven en de nadruk soms op het één en soms op het ander te leggen. Maar zorg dat je de spellingvaardigheid daarbij nooit uit het oog verliest. Immers, een steeds betere spellingvaardigheid helpt de leerling de aandacht steeds meer te richten op het bedenken en opschrijven van leuke, aantrekkelijke verhalen. Dit verhoogt niet alleen het gevoel van competentie, maar ook de motivatie.